Historia

Obozy karne mają wielowiekową „tradycję”. Wiele z nich zostało utworzonych w odizolowanych i niezdrowych do życia miejscach świata, do osiedlenia się w których nie było możliwym zachęcić wolnych emigrantów. Były to miejsca, gdzie potrzebna była siła robocza do budowy dróg i fortyfikacji, pracy na plantacjach, wyrębu drzewa i wydobywania bogactw naturalnych.

Czy Polacy pamiętają dzisiaj o ogromnym poświęceniu i udziale Polonii amerykańskiej, aby Polska znowu zaistniała na mapie świata jako suwerenne i niepodległe państwo? Trudno dzisiaj odpowiedzieć na to pytanie. Szybko zmieniająca się rzeczywistość geopolityczna przysparza wiele nowych i niekorzystnych dla naszej Ojczyzny okoliczności, które skłaniają dla zastanowienia się ponownie nad losami Polski.

W 1917 r. Jan Ignacy Paderewski skomponował i napisał słowa pieśni Hej, Orle Biały! Pieśń miała być hymnem bojowym Armii Polskiej we Francji zwanej Błękitną Armią. Na nowojorskim pierwodruku pieśni z 1918 r. kompozytor nakazał umieścić adnotację o treści: „cały dochód ze sprzedaży niniejszego hymnu przeznaczony na cele narodowe”.

Po bezprecedensowym zadaniu śmierci i zniszczeń Polsce i jej mieszkańcom podczas II wojny światowej, Niemcy arogancko odrzucają polskie żądania reparacji.

Mimo zagrożenia utratą życia i zniszczeniem prowadzonych dzieł ponad dwa tysiące zakonnic w czasie niemieckiej okupacji w Polsce zaangażowało się w ratowanie żydowskich współobywateli. Siostry dawały im żywność, leki, ukrywały ich. Ryzykowały – bo tak nakazywały Ewangelia i poczucie ogólnoludzkiej solidarności.

Praca powstała w związku z przypadającą w 2018 roku setną rocznicą odrodzenia Polski jako niepodległego państwa. Jej tematem są stosunki dyplomatyczne Polska-Stany Zjednoczone. Przyczyniło się do niej kilka bardzo szanowanych osób.

Polska została zniszczona podczas I wojny światowej (1914-1918). Polacy mieszkający w Ameryce zainicjowali Polski Biały Krzyż i Polskie Szare Samarytanki z YWCA (Young Women's Christian Association, Chrześcijański Związek Młodych Kobiet), które rekrutowały pielęgniarki do wspierania polskich żołnierzy i rodzin. Działania te były kluczowe dla powojennej odbudowy Polski. Niestety, ich historie zostały zapomniane.

Byli w tamtym czasie w naszym kraju, w Polsce, ludzie, którzy mieli niezwykłą odwagę; którzy głęboko w sercu wpisane mieli ideały człowieczeństwa, szacunku dla życia, dla drugiego człowieka, miłości bliźniego – tak, tej chrześcijańskiej – wielkiego etosu Rzeczypospolitej wielu narodów, którą razem przez lata po odzyskaniu przez nią niepodległości w 1918 roku współtworzyli jako wolną, niepodległą, suwerenną Polskę, przesiąknięci tymi ideałami tak głęboko, że się nie bali.

Był niezwykle aktywnym działaczem politycznym, autorem wielu książek, setek artykułów, angażował się w wiele jawnych i mniej jawnych akcji politycznych. Bez zaangażowania takich ludzi jak Jerzy Giedrojć i twórcy paryskiej Kultury oraz Jan Nowak–Jeziorański i RWE, pełna niepodległość Polski nie przyszłaby tak szybko.

Jerzy Giedrojć to człowiek, który młodemu pokoleniu jest zupełnie nieznany. A przecież, mimo, że po II wojnie światowej pozostał na emigracji, wywarł ogromny wpływ na myślenie polskich elit intelektualnych, a za ich pośrednictwem także na myślenie Polaków. Nigdy do Polski nie wrócił, ale wiele z jego idei posłużyło do zbudowania fundamentów III RP.

Czy obawy sporej części Polonii, głównie ze Wschodniego Wybrzeża, były uzasadnione? Zapowiedzi zmian na Exchange Place były bardzo radykalne. Polonia miała przykre doświadczenia z władzami Jersey City sprzed kilku lat, kiedy pomnikowi groziło przeniesienie…