Nauka i Technika

28 X 1845 r. urodził się Zygmunt Wróblewski, jeden z najwybitniejszych polskich fizyków, pionier kriogeniki, który wspólnie z Karolem Olszewskim jako pierwszy w historii dokonał skroplenia gazów wchodzących w skład atmosfery Ziemi.

Lizbona – miasto szpiegów, emigrantów i tajnych kurierów. To tutaj Jan Kowalewski, dawny pogromca szyfrów z 1920 roku, tworzy „Akcję Kontynentalną” – polski projekt wywiadowczy, który miał rozbić sojusz Hitlera od środka. Spotyka Niemców, rozmawia z Włochami, uprzedza świat o planie Barbarossy, walczy o Europę, której nie da się już uratować.

W cieniu Bitwy Warszawskiej narodził się cichy bohater – chemik z Łodzi, który zamiast broni trzymał w ręku grzebień i ołówek. To dzięki niemu Polska w 1920 roku wiedziała o ruchach Armii Czerwonej więcej niż sam Tuchaczewski.

Minęło sto lat od narodzin mechaniki kwantowej — nauki, która zmieniła wszystko, ale wciąż zaskakuje. W tym roku Nagroda Nobla w fizyce trafiła do badaczy, którzy sprawili, że kwanty wyszły z laboratoriów cząstek i wkroczyły do świata inżynierii.

12 października to dzień, kiedy wspominamy śmierć Czesława Białobrzeskiego — fizyka teoretycznego, astrofizyka, filozofa nauki, prekursora nowoczesnych modeli gwiazdowych, autora około stu prac naukowych — ale także okazja, by zastanowić się, co z jego idei i prac pozostaje dziś żywe.

Teoria heliocentryczna ogłoszona w dziele „O obrotach sfer niebieskich” (1543), pomimo że dedykowana papieżowi Pawłowi III, drogę do uznania w świecie nauki torowała sobie przez bez mała 200 lat.

W tym roku mijają 203 lata od narodzin Ignacego Łukasiewicza. Jest wzorem wynalazcy i działacza społecznego. Tym, którzy znają jego osobę kojarzy się z wynalezieniem lampy naftowej. Jednak jest to postać o wiele bardziej złożona i interesująca. I co ciekawe, w swojej okolicy był znany zupełnie z czego innego.

Miał być wojskowym, jednak mundur nie był jego powołaniem. Odkrył i pokazał światu około 60 nieznanych gatunków fauny i flory. Gruzini zawdzięczają mu wyjątkowy park narodowy i pamiętają, że to dzięki niemu ustanowiono pierwszy w ówczesnej Rosji obszar chroniący przyrodę. W Polsce Ludwik Młokosiewicz pozostaje jednak całkowicie nieznany.

16 sierpnia upływa 119 rocznica urodzin Mariana Rejewskiego, wybitnego polskiego kryptologa z Bydgoszczy, który jako pierwszy rozpracował niemiecką Enigmę. W ciągu kilku tygodni Rejewski samodzielnie dokonał tego, czego od wielu lat nie mogli dokonać kryptolodzy z Francji i Anglii.

Skonstruowanie kamizelki kuloodpornej i teletroskopu postawiły go w pierwszym szeregu najwybitniejszych wynalazców XX wieku. Pozostawił po sobie innowacje potwierdzone ponad setką patentów. Zwany „Edisonem z Galicji” Jan Szczepanik dzielił swoje życie między Tarnów i Wiedeń.

Świat podziwia Marię Skłodowską-Curie, jednak zamiast łączyć ją z Polską, rodzinnym krajem, najczęściej łączy z Francją, gdzie spędziła większość życia. Piszemy o wielkiej Polce, warszawiance, człowieku wyjątkowej osobowości i o tym, co każdy z nas powinien robić dla odświeżania pamięci o noblistce w przypadającą 4 lipca 90. rocznicę jej śmierci.