Od 28 czerwca do 5 lipca w Teksasie przebywała delegacja Instytutu Patria Polonia Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego z profesorami: Jackiem Gołębiowskim, Mieczysławem Rybą, Przemysławem Czarnkiem (byłym ministrem edukacji), Januszem Bieniem i dr. Katarzyną Czarnek, Bartoszem Rybakiem oraz byłym konsulem generalnym w Nowym Jorku Adrianem Kubickim.
Delegacja przebywała w Teksasie na zaproszenie Stowarzyszenia Polaków w Teksasie, a wspomagającymi sponsorami byli: Polish American Council of Texas oraz Polish Heritage Center w Panna Maria. Ze strony teksańskiej trzeba wymienić organizatorów: Krzysztofa i dr Małgorzatę Gajdę, Kathy Mazurkiewicz i prof. Jima Mazurkiewicza, Beatę i Jana Wojciechowskich, Alicję i Stanisława Futome oraz wielu innych członków Stowarzyszenia. Celem delegacji było zapoznanie i pokazanie delegacji z Polski, jak rozwija się Teksas i jakie pomysły można byłoby bezwzględnie zrealizować w Polsce. W trakcie tej wizyty odwiedziliśmy: Dallas, Fort Worth, Austin, San Antonio i kolebkę polskiego osadnictwa w USA – Panna Marię. W drodze powrotnej uniknęliśmy strasznej powodzi, która nawiedziła centralny Teksas i szybko oraz bez problemów przedostaliśmy się do Dallas.
Relacje gospodarcze Polski i USA
Stany Zjednoczone to największa gospodarka świata i ważny partner handlowy Polski w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. W maju 2025 roku Stany Zjednoczone wyeksportowały do Polski towary o wartości 1,06 miliarda dolarów, a zaimportowały z Polski towary o wartości 1,14 miliarda dolarów, co skutkowało ujemnym saldem handlowym w wysokości 82,1 miliona dolarów.
Według OEC (www.oec.world) między majem 2024 r. a majem 2025 r. eksport Stanów Zjednoczonych do Polski zmniejszył się o 175 milionów dolarów (14,3%) – z 1,23 miliarda do 1,06 miliarda dolarów, podczas gdy import wzrósł o 96,6 miliona dolarów (9,28%) – z 1,04 miliarda do 1,14 miliarda dolarów, głównie ze stanu Teksas.
W maju 2025 roku głównymi towarami eksportowanymi przez Stany Zjednoczone do Polski były: części lotnicze (szybowce, balony i statki powietrzne z napędem) o wartości 209 milionów dolarów, gaz płynny (LPG) – 148 milionów dolarów oraz rafinowana ropa naftowa – 58,5 miliona dolarów.
W tym samym miesiącu głównymi towarami importowanymi przez Stany Zjednoczone z Polski były: turbiny gazowe – 100 milionów dolarów, towary niesklasyfikowane w innych kategoriach – 64,6 miliona dolarów oraz części i akcesoria do pojazdów silnikowych (kody 8701–8705) – 50,6 miliona dolarów.
Polska sprowadza z USA głównie:
- maszyny i urządzenia mechaniczne,
- statki powietrzne i pojazdy transportowe,
- produkty chemiczne, ropę i gaz,
- wyroby metalurgiczne (stal, aluminium, metale kolorowe),
- surowce mineralne (węgiel, rudy metali),
- artykuły rolno-spożywcze (zboża, mięso, owoce, warzywa),
- elektronikę i sprzęt IT.
Handel wojskowy
Polska jest jednym z największych odbiorców amerykańskiego sprzętu wojskowego. Zakupy obejmują m.in.:
- samoloty F-35, systemy Patriot, HIMARS,
- czołgi Abrams (M1A1 i M1A2 SEP v.3),
- śmigłowce AH-64 Apache,
- pojazdy Humvee, Cougar 4x4, M-ATV,
- systemy dowodzenia i łączności,
- maszyny do budowy infrastruktury (technologia UBM),
- samoloty VIP (Gulfstream G550, Boeing 737-800).
Część zakupionego sprzętu objęta jest umowami szkoleniowymi realizowanymi w USA.
Znaczącą część importu z USA do Polski stanowią pojazdy i komponenty motoryzacyjne oraz elektronika – m.in. smartfony, laptopy i inne popularne urządzenia. Polska z kolei eksportuje do USA części do amerykańskich samochodów.
Wizyty w stolicy Stanu Teksas — Austin
Po przyjeździe do stolicy stanu, zwiedziliśmy The Bob Bullock Texas State History Museum, gdzie prof. Mazurkiewicz pokazał nam historię Teksasu. Potem zwiedziliśmy budynek władz stanowych Teksasu, perłę architektury Stanów Zjednoczonych, uznaną jako National Historic Landmark w 1986 r.
Przed The Bob Bullock Texas State History Museum (Źródło: W. Biniecki)
Zostaliśmy również zaproszeni na uroczystą kolację przez Austin Polish Society (APS) (austinpolishsociety.org), gdzie w pokazano nam dorobek APS w przeciągu ostatnich kilku lat.
Kolejny dzień był również bardzo pracowity. Przy braku aktywności polskiego rządu i placówek dyplomatycznych w zabieganiu o polski interes, w rolę tę wchodzi polska opozycja i wraz z Polonią w ponadpartyjny sposób zabiega o stabilność polskich interesów. Jest to szalenie ważne w stanie Teksas, gdzie większość relacji polsko-amerykańskich ma swój start właśnie tutaj. Przemysław Czarnek spotkał się w asyście byłego Konsula RP w Nowym Yorku Adriana Kubickiego z Deputy Secretary of State Davidem Nelsonem. W trakcie spotkania omówiono istotę stosunków polsko-amerykańskich, stosunki ekonomiczne, oraz istotę kooperacji pomiędzy dwoma sojusznikami Polską i Stanami Zjednoczonymi.
Spotkanie z Deputy Secretary of State Davidem Nelsonem (Źródło: W. Biniecki)
Kolejne spotkanie dotyczyło relacji ekonomicznych i miało miejsce w Stowarzyszeniu Naftowo-Gazowym Teksasu (Texas Oil & Gas Association, TXOGA). Jest to ogólno-stanowe stowarzyszenie branżowe reprezentujące wszystkie aspekty teksańskiego przemysłu naftowego i gazowego, w tym zarówno małe niezależne firmy, jak i największych producentów.
Przemysław Czarnek w asyście konsula Kubickiego spotkał się z Toddem Stapies, Prezydentem Teksas Oil and Gas.
Stany Zjednoczone, największy eksporter LNG na świecie, sprzedały 8,4 mln ton metrycznych gazu w ciągu czerwca, w porównaniu z 8,9 MT w maju i znacznie poniżej rekordu z kwietnia wynoszącego 9,3 MT, wynika z informacji LSEG. W okresie styczeń-czerwiec 2025 r. Stany Zjednoczone wyeksportowały 52,2 mln ton LNG, co stanowiło wzrost o 20,2% r/r w porównaniu z 43,4 mln ton wysłanych w 1. połowie 2024 r. Eksport gazu do Polski odbywa się głównie z Luizjany i Teksasu (Corpus Christi i Freeport w Teksasie).
Spotkanie z Toddem Stapies, prezydentem Teksas Oil and Gas (Źródło: W. Biniecki)
Capital Factory -spotkanie z technologią XXI wieku
Czym jest Capital Factory? „Tysiące przedsiębiorców, programistów i projektantów spotyka się dniem i nocą — osobiście i online — podczas meetupów, zajęć i wspólnej pracy. Działając bezpośrednio w Austin, Dallas, Houston, San Antonio oraz w Waszyngtonie (DC), docieramy do najlepszych przedsiębiorców spoza Doliny Krzemowej i łączymy ich z inwestorami, pracownikami i klientami".
Według danych Pitchbook, Capital Factory jest najaktywniejszym inwestorem w Teksasie od 2010 roku. Po wizycie w tym miejscu nie miałem żadnych wątpliwości – to największa fabryka progresu, którego tak brakuje w Polsce. W trakcie tej wizyty opiekował się nami Fred Schmidt dyrektor ds. międzynarodowych Capital Factory. Ten rozpoznawalny w skali międzynarodowej wnuk Jana Czochralskiego, urodzony w Polsce posiada ponad 30 lat doświadczeń zawodowych w takich obszarach jak: strategia, operacje, rozwój biznesu, marketing i komunikacja – w szerokim przekroju globalnych branż technologicznych, rozrywkowych i dóbr konsumenckich, zarówno w środowiskach startupowych, jak i korporacyjnych. Główna specjalizacja: gry komputerowe i wideo. Fred posiada również bogate doświadczenie w pracy w zarządach oraz działalności społecznej. Szeroka współpraca międzynarodowa, zwłaszcza między USA, Wielką Brytanią i Unią Europejską. Dalej Fred opowiada podczas swojej prezentacji: „usprawnić innowacje to skrócić procedury poprzez wyprowadzenie projektów zbrojeniowych do cywilnych startupów.
"W miarę jak Departament Obrony USA (DoD) rozwija relacje z sektorem technologicznym, inwestycje oraz koordynuje działania skierowane do przemysłu, organizacje AFWERX, Defense Innovation Unit (DIU) oraz NAVALX połączyły siły, aby uruchomić nowe wspólne centrum innowacji obronnych w Austin, w Teksasie. Przestrzeń, zlokalizowana w Capital Factory, sąsiaduje z Army Applications Laboratory oraz innymi rządowymi jednostkami innowacyjnymi, co pozwoli na lepszą współpracę między organizacjami i zwiększy ich dostępność dla firm typu startup”. Czy przyszły rząd będzie potrafił wykorzystać kontakty, które Polonia teksańska przedstawiła delegacji z Polski?
Spotkanie z Fredem Schmidt, dyrektorem ds. międzynarodowych Capital Factory (Źródło: W. Biniecki)
Panna Maria — kolebka polskości w Stanach Zjednoczonych
Panna Maria to najstarsza stała polska osada w Stanach Zjednoczonych, założona podczas pierwszej fali emigracji. Jest to miejsce o ogromnym znaczeniu historycznym w kontekście dziejów Polaków w USA. Ta historyczna osada znajduje się w południowym Teksasie i istnieje nieprzerwanie od 1854 roku. Znajduje się tam pierwszy kościół wybudowany pod przewodnictwem ks. Leopolda Moczygęby oraz, wybudowane wysiłkiem lokalnej Polonii za 14 milionów dolarów, Centrum Dziedzictwa Polskiego w Panna Maria.
3 lipca miało tam miejsce ważne wydarzenie. W wypełnionej po brzegi sali konferencyjnej zostały tam zaprezentowane dwie pozycje: „Pozycja Polski we współczesnym świecie” przedstawiona przez profesorów z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego pod kierownictwem prof. Przemysława Czarnka, oraz „Historia i rola Polonii amerykańskiej” przedstawiona przez red. naczelnego Kuryera Polskiego z Milwaukee — Waldemara Binieckiego.
Całość moderował profesor Jim Mazurkiewicz, Texas A&M University, a spotkanie otworzył Aloys Notzon, prezes i przewodniczący Rady Dyrektorów Centrum Dziedzictwa Polskiego (PHC). Na sali byli zgromadzeni najważniejsi działacze PCH wraz z Johnem Cebrowskim. W trakcie prezentacji padły ważne deklaracje dotyczące współpracy Polonii z nowymi ośrodkami władzy w Polsce.
Prof. Czarnek zadeklarował, wspierając się sloganem o tym, że jest nas wszystkich Polaków nie 37 a 60 milionów na świecie i nadchodzą czasy, aby połączyć ten potencjał i rozpocząć wspólną pracę ponad podziałami dla Polski.
Ciekawą konkluzję przedstawił w swojej prezentacji przedstawiciel Polonii amerykańskiej — red. Waldemar Biniecki. Powiedział on na koniec: „Polonia wniosła historyczny wkład w niepodległość i dobrobyt Polski. Nadszedł czas, aby uhonorować to dziedzictwo polityką, która wzmocni naszą wspólną przyszłość. Polska diaspora nie jest reliktem przeszłości — to potężny partner w kształtowaniu globalnej roli Polski w XXI wieku”.
Spotkanie w Panna Maria (Źródło: W. Biniecki)
Konkluzja
Niestety na spotkanie okrągłego stołu [w 1989 r.] nie zaproszono prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego. Ówczesna opozycja doszła do porozumienia z komunistami dzieląc polski naród i odrzucając emigrację i wszystkich tych, którzy czują się Polakami, ale mieszkają poza granicami Polski.
Czas, aby ten stan rzeczy w końcu naprawić. Wizyta delegacji profesorów z KUL pokazała, że Polonia jest jedna, jest wartością dodaną i jest to potężny partner w kształtowaniu globalnej roli Polski w XXI wieku.
Szczególne podziękowania należą się tym, którzy nie szczędząc środków finansowych przygotowali tę wizytę. Panu Krzysztofowi Gajdzie, prof. Jimowi Mazurkiewiczowi, Johnowi Cebrowskiemu i Alojzemu Notzoniowi.
Niniejszym zostałem upoważniony do skierowania zaproszenia do odwiedzin Teksasu na ręce przyszłego Prezydenta RP Karola Nawrockiego. Panie prezydencie – serdecznie zapraszamy.
