28 sierpnia 2024 roku w Fort Worth w Teksasie odbyła się uroczystość, która zapisała się w historii polskich sił powietrznych. Polska oficjalnie otrzymała swój pierwszy myśliwiec F-35A „Husarz”, co stanowi ważny krok w kierunku modernizacji i zwiększenia zdolności obronnych kraju. Ten zakup to część szerszego programu modernizacyjnego, mającego na celu podniesienie potencjału bojowego Polski w obliczu zmieniających się zagrożeń w regionie.
Tło Zakupu F-35
Decyzja Polski o zakupie F-35 została podjęta w 2020 roku, w ramach szerszego programu modernizacji sił zbrojnych. W obliczu rosnących napięć na wschodniej flance NATO, zwłaszcza po aneksji Krymu przez Rosję w 2014 roku oraz wybuchu wojny na Ukrainie w 2022 roku, Polska zaczęła intensywnie inwestować w swoje siły zbrojne. Zakup F-35 jest jedną z najważniejszych — i najdroższych — inwestycji w ramach tego programu.
F-35A Lightning II 58 Dywizjonu Myśliwskiego USAF (Źródło: Wikipedia)
Rząd Polski podpisał umowę o wartości 4,6 miliarda dolarów na zakup 32 myśliwców F-35A Lightning II Block 4, które zostaną dostarczone partiami do 2030 roku. Oprócz samolotów, umowa obejmuje także 33 silniki Pratt & Whitney F135, szkolenie pilotów oraz wsparcie logistyczne.
Dlaczego F-35?
F-35, produkowany przez amerykańską firmę Lockheed Martin, to jeden z najnowocześniejszych samolotów bojowych piątej generacji. Jego zaawansowane technologie, w tym zdolność do operowania w trybie stealth, czynią go niewykrywalnym dla większości systemów obrony powietrznej. Jest to kluczowe w nowoczesnych konfliktach, gdzie zdolność do uniknięcia wykrycia może decydować o wyniku starcia.
Jednym z głównych powodów wyboru F-35 przez Polskę była jego wszechstronność. Samolot ten może pełnić różne role bojowe, w tym ataki powietrze-powietrze, powietrze-ziemia oraz zadania związane z rozpoznaniem i wsparciem. Dodatkowo, F-35 jest w pełni zintegrowany z systemami NATO, co zwiększa interoperacyjność polskich sił powietrznych z sojuszniczymi siłami zbrojnymi.
Według producenta, F-35 obecnie operują z 32 baz na całym świecie. Do tej pory Lockheed Martin dostarczył ponad 1000 F-35, przeszkolił ponad 2540 pilotów i 16 690 mechaników, a flota F-35 przekroczyła 889 000 łącznych godzin lotu.
Specyfikacje Techniczne F-35
F-35 to samolot wielozadaniowy, który łączy w sobie najnowocześniejsze technologie dostępne na rynku. Posiada zaawansowany system stealth, który pozwala na prowadzenie operacji bez wykrycia przez radar. Samolot jest wyposażony w nowoczesne systemy komunikacyjne i czujniki, które umożliwiają wymianę informacji z innymi jednostkami na polu walki.
Jedną z najważniejszych cech F-35 jest jego zdolność do pełnej integracji z innymi systemami bojowymi NATO. Oznacza to, że polskie F-35 będą mogły współpracować z samolotami i systemami obronnymi innych krajów członkowskich NATO, co zwiększa potencjał sojuszniczych operacji bojowych.
Schematyczny rysunek samolotu F-35 (Źródło: Wikipedia)
F-35 jest pierwszym w historii samolotem wojskowym zaprojektowanym w całkowicie cyfrowy sposób, bez ani jednego rysunku technicznego 2-D. Celem obniżenia wagi samolotu przy zachowaniu tej samej wytrzymałości, wykonany jest w większości z kompozytów, bez żadnego metalowego arkusza.
Dzięki technologii stealth, F-35 jest trudny do wykrycia przez radar, co sprawia, że może skutecznie działać w warunkach, w których inne samoloty byłyby narażone na zestrzelenie. Jest to kluczowe w kontekście zagrożeń ze strony Rosji, która posiada zaawansowane systemy obrony powietrznej, takie jak S-400.
Kluczowe cechy technologiczne F-35 to:
Technologia stealth: Jedną z najważniejszych cech F-35 jest jego zdolność do uniknięcia wykrycia przez systemy radarowe przeciwnika. Dzięki zaawansowanemu projektowi zewnętrznemu oraz specjalnym powłokom pochłaniającym fale radarowe, F-35 może operować w warunkach, w których starsze myśliwce byłyby narażone na zestrzelenie. Technologia stealth jest szczególnie istotna w misjach związanych z eliminacją wrogich systemów obrony powietrznej. Samoloty bez technologii stealth są łatwiejsze do wykrycia i zestrzelenia, co ogranicza ich skuteczność w misjach nad wrogim terytorium. F-35, dzięki swojej niewykrywalności, może prowadzić misje głęboko za linią wroga, niszcząc systemy obrony powietrznej lub kluczowe cele strategiczne. Technologia stealth nie tylko zwiększa zdolności ofensywne, ale także obronne. F-35 może unikać wykrycia wrogich radarów i pocisków, co znacznie zwiększa jego szanse na przeżycie w walce. W kontekście konfliktów asymetrycznych i wielowymiarowych, gdzie nieprzyjaciel posiada zaawansowane systemy obrony, technologia stealth staje się kluczowym elementem przewagi technologicznej.
Integracja z systemami obrony: F-35 został zaprojektowany z myślą o współpracy z zaawansowanymi systemami obrony, zarówno w ramach krajowych, jak i międzynarodowych struktur, takich jak NATO. Jest w pełni zintegrowany z innymi systemami bojowymi, co umożliwia koordynację operacji bojowych w czasie rzeczywistym. Dzięki systemom łączności i sensorom, F-35 może wymieniać dane z innymi jednostkami bojowymi na polu bitwy.
Wszechstronność: F-35 jest myśliwcem wielozadaniowym, który może pełnić różne role bojowe, od walki powietrze-powietrze, po misje powietrze-ziemia oraz zadania związane z rozpoznaniem. Jego zdolność do operowania w różnych środowiskach sprawia, że jest to uniwersalne narzędzie w arsenale sił zbrojnych, co pozwala na szerokie zastosowanie w różnorodnych scenariuszach operacyjnych.
Znaczenie Zakupu F-35 dla Polski
Zakup F-35 ma ogromne znaczenie dla polskich sił powietrznych. Samoloty te zastąpią przestarzałe radzieckie myśliwce MiG-29 i Su-22, które od wielu lat są eksploatowane przez polskie wojsko. W 2023 roku Polska przekazała część swoich MiG-ów Ukrainie, wspierając ją w walce z rosyjską inwazją.
Wprowadzenie F-35 do polskich sił powietrznych znacząco zwiększy ich zdolności bojowe. Samoloty te będą mogły wykonywać zarówno misje obronne, jak i ofensywne, co zwiększy możliwości Polski w zakresie odstraszania potencjalnych agresorów. W kontekście napiętej sytuacji na wschodniej granicy NATO, jest to szczególnie ważne.
F-35 to także narzędzie polityki odstraszania. Dzięki swojej zaawansowanej technologii, Polska będzie mogła skutecznie odstraszać potencjalnych agresorów, co jest kluczowe w kontekście zagrożeń ze strony Rosji. Jak powiedział generał brygady Ireneusz Nowak podczas ceremonii przekazania, samoloty te mają przede wszystkim służyć jako środek odstraszający, a ich użycie w walce powinno być ostatecznością.
Szkolenie i Adaptacja F-35 w Polsce
Integracja F-35 w polskich siłach powietrznych nie ogranicza się jedynie do otrzymania samolotów, ale wymaga odpowiedniego przygotowania logistycznego i szkoleniowego. Jest to skomplikowany proces, który obejmuje szkolenie pilotów, techników oraz modernizację infrastruktury lotniskowej.
Pierwsze osiem polskich samolotów F-35A ma zostać początkowo wykorzystanych do szkolenia polskich pilotów w Stanach Zjednoczonych. Zostaną one dostarczone do Sił Powietrznych RP w latach 2024-2025. Polska współpracuje z bazą Ebbing Air National Guard w Arkansas, gdzie polscy piloci odbywają szkolenia.
Kolejna partia samolotów zostanie dostarczona do Polski, do 32. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Łasku, gdzie planowane jest utworzenie pierwszej eskadry polskich F-35. Przewiduje się, że w Polsce pierwsze samoloty F-35 pojawią się w 2026 roku, a pełna dostawa wszystkich 32 jednostek zakończy się do 2030 roku. Druga eskadra najprawdopodobniej będzie stacjonować w 21. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Świdwinie.
Proces szkolenia jest kluczowy, ponieważ obsługa F-35 wymaga zaawansowanych umiejętności technicznych. Szkolenia obejmują zarówno obsługę techniczną, jak i operacje bojowe z wykorzystaniem nowoczesnych systemów zintegrowanych w F-35. Dzięki temu polscy piloci będą mogli szybko i efektywnie wprowadzić te samoloty do służby, co jest kluczowe w kontekście zwiększających się napięć międzynarodowych.
Modernizacja Infrastruktury i Wyzwania Logistyczne
Zakup F-35 jest jednym z elementów szeroko zakrojonego programu modernizacji polskich sił zbrojnych, którego celem jest unowocześnienie armii i podniesienie zdolności obronnych kraju. Polska od kilku lat inwestuje w nowe technologie wojskowe, aby sprostać rosnącym wyzwaniom bezpieczeństwa. Oprócz F-35, Polska zakupiła także systemy Patriot, a także rozpoczęła proces modernizacji czołgów i innych elementów swojego wyposażenia bojowego.
Zakup F-35 wymaga znaczącej modernizacji infrastruktury lotniskowej w Polsce. Bazy lotnicze muszą zostać dostosowane do obsługi nowoczesnych myśliwców, które wymagają zaawansowanych systemów serwisowych i logistycznych. Wiąże się to z inwestycjami w nowe hangary, systemy radarowe i infrastrukturalne wsparcie logistyczne. Polska już rozpoczęła modernizację swoich baz lotniczych, aby przygotować je na przyjęcie F-35.
F-35 na pokazach lotniczych w Dallas-Forth Worth (Źródło: Wikipedia)
Oprócz modernizacji infrastruktury, Polska będzie musiała zmierzyć się z wyzwaniami logistycznymi związanymi z utrzymaniem F-35. Samoloty te wymagają zaawansowanej obsługi technicznej i specjalistycznych części zamiennych, co będzie wymagało dodatkowych inwestycji i współpracy z partnerami międzynarodowymi, w tym z USA.
Wpływ na Relacje Polsko-Amerykańskie
Zakup F-35 przez Polskę ma także istotne znaczenie dla relacji z USA. Stany Zjednoczone są głównym dostawcą sprzętu wojskowego dla Polski, a współpraca między oboma krajami w zakresie obronności jest kluczowa dla bezpieczeństwa na wschodniej flance NATO. Wprowadzenie F-35 do polskich sił powietrznych dodatkowo wzmocni te relacje i zwiększy interoperacyjność między siłami zbrojnymi obu krajów.
Greg Ulmer, prezes Lockheed Martin Aeronautics, podczas ceremonii przekazania pierwszego F-35 podkreślił, że współpraca z Polską w zakresie dostaw sprzętu wojskowego ma długą historię. Przypomniał, że Polska wcześniej zakupiła od Lockheed Martin m.in. samoloty C-130 Hercules oraz F-16.
Wpływ na NATO i Geopolitykę
Wprowadzenie F-35 do polskich sił powietrznych ma także szerokie implikacje geopolityczne: to nie tylko poprawa zdolności obronnych kraju, ale także wzmocnienie pozycji Polski w ramach NATO.
Polska staje się dziesiątym krajem NATO, ale pierwszym krajem Europy Wschodniej, który wprowadza ten nowoczesny samolot do służby. Jest to ważne nie tylko dla obronności kraju, ale także dla całego NATO. Nowoczesne myśliwce pozwalają Polsce odgrywać większą rolę w operacjach sojuszniczych i zacieśniać współpracę z innymi krajami NATO, które również korzystają z technologii F-35, w tym z Niemcami, Wielką Brytanią czy Włochami.
Dzięki temu Polska staje się jednym z kluczowych graczy w obszarze obronności Europy, co ma szczególne znaczenie w obliczu nieprzewidywalnej polityki Rosji i dalszego rozwoju sytuacji na Ukrainie. Jak zauważył gen. Ireneusz Nowak, wprowadzenie F-35 to „game changer” dla Polski, który znacząco poprawi bezpieczeństwo kraju i całego regionu
W regionie, gdzie napięcia z Rosją są ciągle wysokie, F-35 stanowi narzędzie odstraszania i wzmocnienia obronności. Jak zauważył Cezary Tomczyk, wiceminister obrony narodowej, „aby utrzymać niezmienność naszych granic, potrzebujemy najlepszego sprzętu, najlepszych zdolności i najlepszych sojuszników”
Polska, będąc jednym z kluczowych członków NATO na wschodniej flance, odgrywa strategiczną rolę w obronie granic sojuszu. Zakup F-35 wzmacnia nie tylko polską obronność, ale także całą strukturę obronną NATO w Europie, co ma istotne znaczenie w kontekście eskalacji napięć związanych z rosyjską agresją.
Przyszłe Perspektywy i Plany Modernizacyjne
Wprowadzenie F-35 to jednak dopiero początek szeroko zakrojonych planów modernizacyjnych polskich sił zbrojnych. Polska rozważa dalsze zakupy myśliwców oraz modernizację innych elementów swoich sił zbrojnych. W przyszłości możliwy jest zakup kolejnych F-35 lub innych zaawansowanych systemów bojowych, które pozwolą na dalsze zwiększanie zdolności obronnych kraju.
Opinie pilotów
Pomimo pewnych wyzwań, o których jeszcze będziemy pisać, piloci generalnie są optymistyczni co do przyszłości F-35. Wskazują, że jest to samolot, który zrewolucjonizował sposób prowadzenia działań bojowych, oferując niespotykane dotąd zdolności bojowe. Świadomość sytuacyjna, jaką oferuje F-35 dzięki zaawansowanym sensorom i systemom, jest jednym z najczęściej wymienianych atutów. Dla wielu pilotów F-35 to przyszłość lotnictwa wojskowego, choć wciąż wymaga dalszego doskonalenia.
Wielu pilotów chwali F-35 za jego zdolności bojowe i zaawansowaną technologię, która oferuje nowe możliwości w porównaniu do wcześniejszych generacji myśliwców. Kluczowym elementem jest zaawansowany hełm pilota (Helmet Mounted Display System), który wyświetla kluczowe informacje w czasie rzeczywistym, co pozwala na lepszą orientację w przestrzeni bojowej bez konieczności spoglądania na tradycyjne wskaźniki kokpitu. To, w połączeniu z technologią stealth, pozwala pilotom na operowanie w warunkach bojowych z mniejszym ryzykiem wykrycia i lepszą orientacją.
Piloci często wskazują również na wysoką manewrowość F-35, która sprawdza się zarówno w walce powietrze-powietrze, jak i w misjach powietrze-ziemia. Samolot ma również zaawansowane systemy nawigacyjne i bojowe, które pozwalają na szybkie podejmowanie decyzji w dynamicznej sytuacji bojowej.
Jednak nie wszystko jest bezproblemowe. Niektórzy piloci zgłaszali trudności z systemami oprogramowania F-35, szczególnie w jego wczesnych fazach wdrożenia. Problemy z niezawodnością oprogramowania oraz opóźnieniami w przesyłaniu danych na hełm pilota były źródłem frustracji w pierwszych latach programu. Zgłaszano również wyzwania związane z integracją nowych systemów i modyfikacji, które wciąż są wdrażane w samolotach.
Testowanie pierwszego norweskiego F-35 (Źródło: Wikipedia)
Ponadto, niektóre aspekty eksploatacji F-35, takie jak konserwacja i obsługa techniczna, są bardziej skomplikowane w porównaniu do starszych myśliwców. Piloci, jak i załogi naziemne, potrzebują długotrwałego szkolenia, aby w pełni wykorzystać możliwości tego zaawansowanego sprzętu. Dodatkowo, eksperci przyznają, że wymagania związane z obsługą i naprawami są bardziej skomplikowane i kosztowne.
Ogólnie, opinie pilotów na temat F-35 są mieszane, choć w większości pozytywne, zwłaszcza jeśli chodzi o zaawansowane technologie i zdolności bojowe, jakie oferuje ten samolot.
Podsumowanie
Podsumowując tą część, przekazanie pierwszego F-35 Polsce to historyczne wydarzenie o ogromnym znaczeniu dla obronności kraju i całego regionu. Dzięki temu zakupowi, Polska zyskuje dostęp do najnowszych technologii bojowych, co znacząco zwiększa jej zdolności obronne w obliczu rosnących zagrożeń. Zakup F-35 jest także symbolem silnych relacji polsko-amerykańskich i kluczową inwestycją w przyszłość polskich sił zbrojnych.
