Dość często dostaję e-maile od pewnego dżentelmena z Michigan, który odnotowuje rocznice historycznych bitew stoczonych przez Polaków. Kilka jest dość dobrze znanych – jak wielkie zwycięstwo pod Warszawą w sierpniu 1920 r. Niektóre przypominają o porażkach poniesionych przez Polaków. Prawie wszystkie stoczone były w obronie kraju.
To ciekawa lektura.
Ostatnio otrzymałem taki mail o bitwie pod Grunwaldem. Ta tytaniczna siedmiogodzinna walka pomiędzy wojskami Królestwa Polskiego a Krzyżakami rozegrała się we wtorek, 15 lipca 1410 roku — ponad 600 lat temu. Tego dnia około 35.000 Polaków i Litwinów, do których dołączyło kilku Rusinów (dzisiejsi Ukraińcy) i Tatarzy, pokonało potężną międzynarodową armię liczącą 25 000 ludzi, dowodzoną przez Krzyżaków.
Bitwa pod Grunwaldem, obraz Jana Matejki (Źródło: Wikipedia)
Bitwa – być może największa i najkrwawsza w dziejach średniowiecznej Europy – rozegrała się na polu na południowy wschód od nadbałtyckiego miasta portowego Gdańska, pomiędzy dwiema małymi wioskami – Grunwaldem (niem. Grünfelde) i Stębarkiem (niem. Tannenberg). Toczona przez opancerzonych jeźdźców i piechotę, z szerokimi mieczami, toporami, kuszami, włóczniami, a nawet armatami, zakończyła się wielkim zwycięstwem Polaków.
Krzyżacy, którzy przez prawie dwieście lat sprawiali Polakom problemy, ponieśli sromotną klęskę. Ale król Polski, Władysław Jagiełło, postanowił nie wysyłać swoich wyczerpanych sił do zajęcia wielkiej twierdzy Malborka (Marienberg). Ta stracona szansa pozwoliła pozostałym Rycerzom na przegrupowanie się. W następnych latach sprawiali królestwu polsko-litewskiemu niekończące się kłopoty.
Ostatecznie Zakon został rozwiązany, a jego nadbałtyckie ziemie zostały przekazane małemu państwu pruskiemu na zachodzie. W XVIII wieku państwo to, Królestwo Prus, stało się wielką europejską potęgą militarną. A w 1772, 1793 i 1795 połączyło się z Rosją i Austrią, by dokonać podziału i zniszczenia wielkiego niegdyś państwa polskiego.
W 1871 roku Prusy pod wodzą kanclerza Ottona von Bismarcka zjednoczyły wiele państewek niemieckich w imperium, rządzone z Berlina. Dla Polaków pod panowaniem niemieckim oznaczało to dotkliwy ucisk. Rzeczywiście setki tysięcy wyemigrowało, wielu do Stanów Zjednoczonych.
W 1910 roku, Polacy w zaborze austriackim w jakiś sposób uzyskali zgodę Wiednia na zorganizowanie niezwykłej uroczystości — upamiętnienia zwycięstwa pod Grunwaldem, odniesionego pięć wieków wcześniej!
W tym niezwykłym wydarzeniu uczestniczyły niezliczone tysiące Polaków ze wszystkich trzech zaborów. Zatwierdzono pomnik upamiętniający zwycięstwo, ufundowany przez słynnego pianistę-patriotę Ignacego Paderewskiego. Na tę okazję, skomponowano nawet nowy, zapadający w pamięć hymn patriotyczny pt. „Rota”.
W tym czasie, w Ameryce, przedstawiciele Polonii właśnie poświęcili pomniki Pułaskiemu i Kościuszce w Waszyngtonie i zwołali zjazd narodowy, na którym nawoływali do niepodległości Polski. Wielu pojechało następnie do Krakowa, by przyłączyć się do obchodów rocznicy Grunwaldu.
Galicyjskie chorągwie w Bitwie pod Grunwaldem 14 lipca 1410, obraz Artura Orlonova (Галицькі хоругви у Грюнвальдскій битві 15 липня 1410 року, Артур Олегович Орльонов, 1973-; źródło: Wikipedia)
W sierpniu 1914 r. wybuchła I wojna światowa, w której imperialna Rosja walczyła z Niemcami i Austrią. W tym samym miesiącu armia niemiecka pod dowództwem generała von Hindenburga odniosła miażdżące zwycięstwo nad Rosjanami. Triumf nazwał bitwą pod Tannenbergiem, niemiecką nazwą Grunwaldu, jakby chciał wymazać pamięć o zwycięstwie Polaków nad Krzyżakami.
W 1940 r. kolejny niemiecki wódz, Hitler, którego siły najechały i spustoszyły Polskę, nakazał wysadzenie pomnika Grunwaldu. Jednak po II wojnie światowej pomnik został odrestaurowany i stoi na obrzeżach Plant otaczających stary Kraków. Warto go zobaczyć z wielu powodów. A jeszcze bardziej warto przywrócić mu jego historyczny majestat.
Tak, rzeczywiście, Grunwald zasługuje na pamięć!
