Chrześcijaństwo i katolicyzm nierozłącznie związane są z historią narodu polskiego. Wiara i wartości chrześcijańskie zawarte w Dekalogu towarzyszyły Polakom w chwilach chwały i pomagały przetwać najtrudniejsze momenty zagrożenia bytu narodowego. Wielką rolę w tym odegrał polski Kościół i jego przywódcy. W panteonie wybitnych przywódców polskiego Kościoła Katolickiego odpowiednie miejsce winni, obok św. Wojciecha, zająć: św. Stanisław Biskup i Męczennik, napominający króla Bolesław Śmiałego (XI wiek) do przestrzegania moralnych praw rządzenia krajem, arcybiskup Jakub Świnka (XIII wiek) dążący do zjednoczenia państwa po rozbiciu dzielnicowym i opowiadający się za językiem polskim w kościele, zakonnicy epoki Oświecenia, księża- społecznicy wielkopolscy prowadzący pracę u podstaw, Ks. Skorupko poległy w bitwie warszawskiej (14-16 sierpnia 1920), O. Maksymilian Maria Kolbe - męczennik z obozu koncentracyjnego w Auschwitz, ocalający wiarę w człowieka. Poczet wielkich polskich duchownych zamykają dwie wielkie postacie naszych czasów – prymasa tysiąclecia - kardynała Stefana Wyszyńskiego i papieża Jana Pawła II.
Stefan Wyszyński (Źródło: Wikipedia)
12 września 2021 roku odbędzie się kanonizacja polskiego Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Z tej okazji warto chociaż w wielkim skrócie pokazać sylwetkę i zasługi dla Polski i dla Kościoła tego wybitnego duchownego i patrioty.
Urodził się 3 sierpnia 1901 w Zuzeli na pograniczu Mazowsza i Podlasia, wówczas jeszcze w zaborze rosyjskim, jako drugie dziecko wielodzietnej rodziny organisty miejscowego kościoła Stanisława i Julianny Wyszyńskich. Pierwsza wojna światowa rzucała tę rodzinę w coraz to inne miejsca, dlatego przyszły prymas naukę pobierał w gimnazjum w Warszawie, w prywatnej szkołe handlowej w Łomży, w liceum i Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1924 roku. Dalsze studia kontynułował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i zakończył je doktoratem z prawa kanonicznego.
Od początku swej pracy duszpasterskiej aktywnie uczestniczył w życiu publicznym. Prowadził chrześcijański uniwersytet robotniczy i działalność społeczno-oświatową w chrześcijańskich związkach zawodowych. Był pierwszym kapelanem i działaczem powołanego w 1937 Stronnictwa Pracy. W latach 1931–1939 ogłosił 106 publikacji, z których większość dotyczyła katolickiej nauki społecznej, problemów kryzysu gospodarczego, bezrobocia i sprawiedliwości społecznej. W czerwcu 1942 został kapelanem Zakładu dla Niewidomych w Laskach koło Warszawy, który stworzyła siostra Elzbieta Róża Czacka. W okresie powstania warszawskiego pod pseudonimem „Radwan III” był kapelanem Armii Krajowej. Po wojnie ,w 1946 roku, już jako biskup lubelski, objął funkcję Wielkiego Kanclerza KUL-u, na którym prowadził wykłady na Wydziale Prawa i Nauk Ekonomiczno-Społecznych.
12 listopada 1948 papież Pius XII mianował go arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim i warszawskim, a tym samym prymasem Polski. "Prymas" znaczy pierwszy, lider odpowiedzialny za podwładnych. Czasy prymasa Wyszyńskiego były szczególne. Rozpoczynał wtedy swoje wpływy sowiecki reżim komunistyczny, którego jednym z celów było wyeliminowanie kościoła z życia społecznego i w efekcie uczynienie z Polski państwa laickiego. Szykany komunistycznych władz państwowych odczuł już inwigilowany w drodze na ingres do Gniezna 2 lutego 1949 roku. W takiej sytuacji prymas obrał nową strategię postępowania. Był pierwszym w historii Kościoła katolickiego hierarchą, który zdecydował się na układy z państwem rządzonym przez komunistów. Miał nadzieję, że dzięki temu aktowi prawno-politycznemu będą jakieś formalne podstawy do obrony w takiej sytuacji.
6 lipca 1949 z jego inicjatywy rozpoczęły się systematyczne rozmowy z rządem w ramach tzw. Komisji Mieszanej. W efekcie pracy tej komisji podpisano Porozumienie Państwo–Kościół 1950, które było przez stronę rządową było notorycznie łamane.
8 maja 1953 na Konferencji Episkopatu Polski z inicjatywy prymasa Wyszyńskiego zredagowano treść listu do rządu, który przeszedł do historii pod nazwą Non possumus, (nie możemy). List wyrażał stanowczy sprzeciw wobec rażącego łamania przez rząd zawartych wcześniej porozumień.
Od tego czasu, przez ponad trzydzieści pięć lat, w okresie od 5 maja 1946 do ceremonii pogrzebowej 31 maja 1981 prymas był pod stałą obserwacją funkcjonariuszy służby bezpieczeństwa. Wiele lat pozostawał w odosobnieniu w: Rychwałdzie , Stoczku Klasztornym, Prudniku i w Komańczy.
W czasie pobytu w Komańczy w 1956 roku, nawiązując do 300 setnej rocznicy ślubów złożonych przez króla Jana Kazimierza, który po zwycięstwie nad Szwedami, obrał Maryję-Panią Jasnogórską za patronkę Polski, prymas Kardynał Stefan Wyszyński postanowił odnowic śluby złożone we Lwowie i napisał nowy test Ślubów Jasnogórskich narodu Polskiego.
26 sierpnia 1956 roku na Jasnej Górze, po uroczystej mszy świętej,w której uczestniczyło około miliona pielgrzymów biskup Michał Klepacz, pełniący wówczas obowiązki przewodniczącego Episkopatu Polskiego, odczytywał tekst ślubowania. Rozpoczynały go słowa Bogurodzicy:
Wielka Boga –Człowieka Matko! Bogurodzico Dziewico, Bogiem sławiona Maryjo! Królowo świata i Polski Królowo”!
Potem następowały słowa ślubowania:
… oto my, dzieci Narodu polskiego i Twoje dzieci, krew z krwi Przodków naszych(…) przynosimy do stóp Twoich całe wieki naszej wierności Bogu i Kosciołowi Chrystusowemu.
Dalej popłynęły słowa przyrzeczenia. Oto niektóre z nich:
- przyrzekamy, że odtąd wszyscy staniemy na straży budzącego się życia, że dar życia uważać będziemy za najcenniejszy skarb Narodu;
- przyrzekamy stać na straży nierozerwalności małżeństwa, bronić godności kobiety, czuwać na progu ogniska domowego;
- przyrzekamy dzielić się między sobą ochotnie plonami ziemi i owocami pracy, aby pod wspólnym dachem domostwa naszego nie było głodnych, bezdomnych i płaczących. (…) W Twoje dłonie składamy naszą przeszłośc i przyszłość, całe nasze życie narodowe i społeczne”.
W czasie październikowego przesilenia politycznego w 1956 roku, Kardynał Stefan Wyszyński został zwolniony z internowania i powrócił 28 października do Warszawy. 8 grudnia 1956 doprowadził do zawarcia nowego, korzystnego dla Kościoła, tzw. małego porozumienia z władzami, na mocy którego m.in. w szkołach przywrócono naukę religii, uchylono dekret o obsadzaniu stanowisk kościelnych z rekomendacją władz państwowych i umożliwiono powrót biskupów na ziemie zachodnie i północne.
W latach 1957–1966 pod przewodnictwem Prymasa przeprowadzono obchody Tysiąclecia Chrztu Polski, poprzedzone z jego inicjatywy dziewięcioletnią Wielką Nowenną Tysiąclecia. Podczas kazania na procesji uroczystości Bożego Ciała w Warszawie 20 czerwca 1957 zapowiedział peregrynację po wszystkich parafiach w Polsce kopii cudownego obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Aktywnie uczestniczył we wszystkich ważnych wydarzeniach dotyczacych Kościoła na świecie m.in. w pracach Nadzwyczajnych Synodów Biskupów w Rzymie w 1969, 1971 i 1974 roku. Uczestniczył w trzech konklawe i nawet był brany pod uwagę w wyborach na papieża. Kilkanaście uczelni nadało mu tytuł doktora honoris causa.
Źródło: PAP
W 1965 był jednym z inicjatorów wystosowania orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich. Wspierał działania posłów środowisk katolich. Konsultował z nimi wiele ważnych decyzji.
W 1972 r. dzięki jego długoletnim staraniom, Watykan ostatecznie uznał granice zachodnie Polski.
Prymas Stefan Wyszyński dwa razy, w 1977 i 1978 roku, był nominowany do pokojowej Nagrody Nobla.
Całą swoją działalnością przygotował grunt pod wybór na papieża Polaka Kardynała Karola Wojtyły, z którym ściśle współpracował.
W czasie polskiego sierpnia 1980, w trosce o pokój i dobro narodu, wzywał do rozwagi i odpowiedzialności. 26 sierpnia 1980 wygłosił na JasnejGórze homilię w której wyłożył stanowisko Kościoła w stosunku do rodzącej się Solidarności mówiąc m.in.:
Uważam, że czasami niewiele trzeba wymagać, byleby w Polsce zapanował ład. Tym więcej, że żądania mogą być słuszne i na ogół są słuszne, ale nigdy nie jest tak, aby mogły być spełnione od razu, dziś. Ich wykonanie musi być rozłożone na raty. Trzeba więc rozmawiać: w pierwszym rzucie wykonamy żądania, które mają podstawowe znaczenie, w drugim rzucie następne. Takie jest prawo życia codziennego.
Dzień później (27 sierpnia) ukazał się komunikat Rady Głównej Episkopatu Polski stwierdzający, że warunkiem pokoju społecznego jest poszanowanie niezbywalnych praw Narodu, a wśród nich prawa do zrzeszania się w związkach zawodowych. Ponadto komunikat ten stwierdzał m.in.:
Osiągnięte porozumienia, poparte odpowiednimi gwarancjami, powinny zakończyć strajki, aby normalne funkcjonowanie gospodarki narodowej i życia społecznego w pokoju stało się możliwe. Porozumienia powinny być dotrzymane przez obie strony w myśl zasady: Pacta sunt servanda.
28 maja 1981 roku z powodu choroby nowotworowej jamy brzusznej, kardynał Stefan Wyszyński zmarł. Uroczystości pogrzebowe zgromadziły dostojników kościelnych i państwowych z całego świata, tłumy wiernych i tłumy tych, którzy go szanowali za jego mądrość i patriotyzm. Wszyscy przyszli Go pożegnać i oddać hołd wielkiemu Polakowi, pasterzowi Kościoła i mężowi stanu.
12 wrzesnia 2021 w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie odbędzie się beatyfikacja Kardynała Stefana Wyszyńskiego i matki Elzbiety Rózy Czackiej - twórczyni Zakładu dla Niewidomych w Laskach koło Warszawy. Zasługi zostaną nagrodzone!
