W październiku 2023 roku, po raz 72 zostały przyznane londyńskie Nagrody Literackie Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (ZPPnO). Jury w składzie: przewodnicząca Regina Wasiak-Taylor, prezes ZPPnO; ks. prof. Janusz Ihnatowicz, Houston, USA; dr Aleksandra Ziółkowska-Boehm, Wilmington, USA i dr Adam Wierciński, Uniwersytet Opolski, za całokształt twórczości przyznało nagrodę reżyserowi, dramaturgowi, pisarzowi i wykładowcy akademickiemu Kazimierzowi Braunowi.
Redakcja Kuryera Polskiego, w imieniu wszystkich czytelników i miłośników teatru serdecznie gratuluje Laureatowi.
Nagroda Literacka przyznawana jest przez Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie od 1951 r. Była jedną z pierwszych nagród literackich, przyznawanych pisarzom, którzy po wojnie nie zdecydowali się na powrót do Polski, oraz mieszkającym w Polsce, podzielającym stanowisko niepodległościowe emigracji. Nagroda ta jest obecnie, obok nagrody dla tłumaczy przyznawanej od 1927 roku przez PEN Club, najstarszą nieprzerwanie przyznawaną polską nagrodą literacką. Jej fenomen polega na ciągłości i przede wszystkim na jej społecznym mecenacie.
Zważywszy jego bogaty dorobek, profesor Kazimierz Braun jak nikt inny zasłużył na takie wyróżnienie.
Urodził się na kielecczyźnie w 1936 roku. Ukończył dwa kierunki studiów – filologię polską na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, oraz reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Jako rezyser zadebiutował w teatrze w 1961 roku i od tego czasu współpracował z wieloma polskimi teatrami, m.in. Teatrem Polskim w Warszawie, Teatrem Wybrzeże w Gdańsku, Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, Teatrem im. Wilama Horzycy w Toruniu, Teatrem im. Ludwika Solskiego w Tarnowie, oraz z wieloma teatrami za granicą m.in. w USA, Irlandii, Kanadzie, Niemczech.
W latach 1975–1984, był dyrektorem naczelnym i artystycznym Wrocławskiego Teatru Współczesnego, skąd został zwolniony przez władze z powodu działalności opozycyjnej. Od 1985 r. pracował i mieszkał w USA. Reżyserował m.in. w The Guthrie Theatre w Minneapolis, Odyssey Theatre w Los Angeles, Chicago Actors Ensemble, Kavinoky Theatre w Buffalo oraz na uniwersytetach.
Zdobywał też kolejne stopnie naukowe, aż do stopnia profesora doktora nauk humanistycznych, który został mu nadany przez Uniwersytet Wrocławski w 1992 roku. Drugi tytuł profesorski otrzymał na Uniwersytecie Nowy York z siedzibą w Buffalo.
Od 1961 roku (od debiutu) wyreżyserował ponad 150 spektakli teatralnych i telewizyjnych w Polsce i za granicą. Szczególne miejsce w jego pracy teatralnej jajmują tacy autorzy jak: C.K.Norwid, T. Różewicz, St. Wyspiański, W. Szekspir, B. Brecht, ale sięgał też do sztuk Witkacego (Szewcy) czy dramatów Mrożka.
Braun uprawiał teatr poetycki, który, oprócz inscenizacji dzieł Norwida, ujawnia się także w jego scenicznych interpretacjach utworów T.Różewicza. Praktykę sceniczną łączył z teoretycznym namysłem. Jest autorem scenariuszy teatralnych, powieści, słuchowisk, tomików poezji.
Datąd wydanych zostało jego 77 książek. Dotyczą one historii i teorii teatru, a także prac poświęconych teatrowi najnowszemu. Wymieńmy chocby niektóre: "Cypriana Norwida teatr bez teatru" (1971), "Teatr wspólnoty" (1972), "Druga reforma teatru?", "Przestrzeń teatralna"(1982), Ludzie – Idee Zdarzenia" (1984), "Nadmiar teatru"(1984), "Języki teatru" (1989), "Teatr polski (1939-1989): Obszary wolności – Obszary zniewolenia"(1994), "Kieszonkowa historia teatru na świecie"(2000), "Kieszonkowa historia teatru polskiego"(2003),"Krótka historia teatru amerykańskiego" (2005). "Płonący teatr" (2018).
Opublikował kilkaset szkiców z dziedziny historii i zagadnień warsztatowych teatru w języku polskim i angielskim.
Ważną rolę w twórczośći K. Brauna zajmują postacie wielkich Polaków-emigrantów. W ciągu 20-tu z górą lat powstał cykl spektakli opowiadających o wielkich polskich kobietach: malarce Tamarze Łempickiej ”TamaraL”, „Promieniowanie” – o wielkiej uczonej Marii Skłodowskiej-Curie, o niezłomnej patriotce, więźniarce niemieckich obozów i również uczonej mówi dramat „Karolina Lanckorońska”. Były także spektakle o Poli Negri, Hance Ordonównie, czy o Helenie Modrzejewskiej.
Poświęcił też dwie sztuki J.I. Paderewskiemu -„Dzieci Paderewskiego” i „Paderewski wraca”.
Kazimierz Braun zyskał wielkie uznanie u publiczności teatralnej w Polsce, w Europie i w Ameryce. Wielokrotnie był nagradzany za reżyserię dramatów Norwida i Różewicza. Został też wyrózniony wieloma nagrodami m.in.:
- Medalem Zasłużony Działacz Kultury
- Złotym Medalem Gloria Artis - Zasłużony Kulturze Gloria Artis,
- Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Złotym Krzyżem Zasługi.
Nagroda Literacka ZPPnO za całokształt pracy twórczej przyznana prof. Kazimierzowi Braunowi, przypadająca na okres powszechnego kryzysu wartości w naszym życiu, jest tym bardziej znacząca, że twórczość laureata przywołuje norwidowskie cnoty piękna, dobra i patriotyzmu.
