Edward J. Moskal z Chicago urodził się 21 maja 1924 roku jako syn imigrantów. Wykształcony w liceum, weteran II wojny światowej, w momencie wyboru w 1967 r. na skarbnika Związku Narodowego Polskiego, był właścicielem odnoszącego sukcesy interesu. Na tej konwencji Charles Rozmarek został pokonany przez Aloysiusa Mazewskiego o prezesurę ZNP. Moskal wygrał wybory sześć razy, zanim został prezesem w październiku 1988 roku w specjalnych wyborach po śmierci Mazewskiego. W listopadzie został wybrany prezesem Kongresu Polonii Amerykańskiej, którą to funkcję sprawował aż do śmierci 20 marca 2005 roku. Zastąpił go na obu stanowiskach Frank J. Spula z Chicago.
(Foto: Domena publiczna)
Przewodnictwo Edwarda Moskala w Kongresie Polonii Amerykańskiej przypadło na moment, w którym rządy partii komunistycznej w Polsce chwiały się ku upadkowi. Chociaż jego kadencja była rzeczywiście kontrowersyjna, Moskal wniósł wiele znaczących, a nawet niezwykłych wkładów w misję PAC. Tutaj skupiamy się tylko na trzech z nich.
W październiku 1989 r. Moskal przewodniczył delegacji przywódców PAC do Polski, aby zademonstrować poparcie Kongresu i dziesięciomilionowej społeczności polonijnej dla nowo uznanego rządu Solidarności premiera Tadeusza Mazowieckiego. To była prawdziwie historyczna wizyta. Przez ponad 40 lat reżim komunistyczny w Polsce robił wszystko, co mógł, by fałszywie przedstawiać lub po prostu ignorować PAC i to, co on reprezentował. W rezultacie dwa pokolenia Polaków nie dowiedziały się prawie nic o zorganizowanej polskiej społeczności za granicą i jej zaangażowaniu na rzecz wolności i dobrobytu Polski. Rzeczywiście, Moskal był częstym gościem w wolnej Polsce, z którym przeprowadzano szeroko zakrojone wywiady. Związał się ściśle ze Wspólnotą Polską, polską instytucją współpracującą z liczną Polonią. Został nawet zaproszony do przemówienia do polskiego Senatu. Dzięki jego staraniom Kongres Polonii Amerykańskiej stał się w Polsce szeroko znany.
Po drugie, Moskal odegrał wiodącą rolę w udanych staraniach PAC o przystąpienie Polski do sojuszu z NATO. Ta nadzwyczajna praca lobbingowa rozpoczęła się w 1993 r. i trwała do 1998 r., kiedy Senat USA przegłosował, z przewagą 80-19, zmianę traktatu NATO zatwierdzającego przyjęcie Polski, Czech i Węgier do Sojuszu. Co znamienne, za rozszerzeniem NATO głosowało 21 z 24 senatorów z krajów, w których Polonia była największa i najlepiej zorganizowany PAC. [1] W 1999 roku, w 50. rocznicę powstania Sojuszu, szefowie wszystkich 16 państw członkowskich NATO spotkali się w Waszyngtonie witając swoich trzech nowych członków.
(Foto: Domena publiczna)
Po trzecie, w 2002 roku przedstawiciel Moskala, dyrektor wykonawczy PAC Les Kuczyński odegrał wiodącą rolę w zdobyciu miliardów dolarów w reparacjach od niemieckich przedsiębiorstw, które wykorzystywały pracę setek tysięcy Polaków podczas II wojny światowej. Z tej kwoty ponad 52 miliony dolarów trafiło do ponad 4100 Polaków mieszkających w USA i Kanadzie.
We wszystkich tych i wielu innych przedsięwzięciach Moskal i jego poprzednicy, Charles Rozmarek i Alojzy Mazewski, współpracowali z innymi oddanymi członkami PAC, aby realizować misję Kongresu. W czasach Rozmarka można zwrócić uwagę na starania Romana Pucińskiego, Franka Dzioba i Karola Burke; za prezesury Mazewskiego byli Jan Nowak-Jeziorański, Kazimierz Łukomski i Andrzej Ehrenkreutz; a w latach Moskala Myra i Kazimierz Lenardowie. Nie można też zapomnieć o wielu działaczkach KPA, które były oficerami i działaczami Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego, Sokoła Polskiego w Ameryce, Związku Polskich Kobiet, ZNP i mniejszych bractw, liderów stowarzyszeń polskich kombatantów, duchownych, mężczyn i kobiet w prasie i środkach masowego przekazu. I nawet one reprezentują tylko wierzchołek tego, co w rzeczywistości było wielką górą lodową. [2]
- Na temat Moskala, Kongresu Polonii AMerykańskiej, oraz powiększenia NATO, patrz Donald Pienkos, Witness to History; Polish Americans and the Genesis of NATO Enlargement, Polish Review, Fall 1999, pp. 329-337; oraz Les Kuczynski, ed., Expansion of NATO: Role of the Polish American Congress, 1999.
- Więcej informacji na temat Edwarda Moskala, patrz Dr. Pienkos, Histories of the Polish National Alliance (1984, 2008), także Polish American Congress (1991) oraz wiele haseł w James Pula, ed., The Polish American Encyclopedia (2011).
