Fundacja im. Janusza Kurtyki to organizacja pozarządowa, która od 2016 roku działa w celu promocji polskiej historii w Polsce i poza jej granicami. Założona przez żonę i syna tragicznie zmarłego w Katastrofie Smoleńskiej Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, Janusza Kurtyki, realizuje swoje cele poprzez działalność edukacyjną naukową i wydawniczą. Jej najważniejszym obszarem działania jest „Nagroda im. Janusza Kurtyki”. Ten pionierski projekt nakierowany na zwiększenie wiedzy o polskiej historii na świecie przeżywa jednak poważne wyzwania finansowe, które zagrażają jego ciągłości.
O Nagrodzie im. Janusza Kurtyki
Nagroda im. Janusza Kurtyki to narzędzie projektowe stworzone przez Fundację im. Janusza Kurtyki w celu promocji na świecie najlepszych książek polskich historyków. Naszym celem jest poszerzenie dostępności językowej i promocja wyjątkowych pozycji historycznych wydanych na rodzimym rynku.
Zespół Fundacji im. Janusza Kurtyki (Źródło: Fundacja im. Janusza Kurtyki)
Fundacja zdaje sobie sprawę, że nasza przeszłość jest znana na świecie jedynie epizodycznie, zaś tego rodzaju wiedza nie jest powszechna. Niestety problem dotyczy również środowisk naukowych. Przyczyną tego stanu rzeczy jest niedostateczna liczba publikacji polskich historyków w obiegu międzynarodowym. Szczególnie brakuje wydań książek dotyczących historii najnowszej. A przecież właśnie z tym okresem historycznym wiążą się największe problemy Polski w zakresie braku wiedzy o naszej przeszłości wśród partnerów zagranicznych. Czy można jednak się dziwić, że słyszymy wiele opinii o historii Rzeczypospolitej, które nas oburzają, skoro przez tyle lat nie zadbaliśmy o dostępność polskich badań w międzynarodowym obiegu naukowym?
Dlatego raz w roku, w ramach kilkuetapowej rygorystycznej procedury konkursu o Nagrodę im. Janusza Kurtyki, wybieramy najlepszą książkę historyczną w temacie danej edycji. Konkurs nie jest celem samym w sobie – jest narzędziem, dzięki któremu gwarantujemy najwyższą jakość naszych dalszych działań. Wybraną w konkursie wybitną pracę tłumaczymy następnie na języki obce i wydajemy we współpracy z międzynarodowymi wydawcami, nasycając biblioteki i księgarnie świata fachową i sprawdzoną wiedzą na temat przeszłości naszych dziejów.
Dbamy o skalę. Współpracujemy z wydawnictwami o uznanym dorobku i globalnym zasięgu. Książki zwyciężające w konkursie o Nagrodę im. Janusza Kurtyki wydawali do tej pory topowi międzynarodowi wydawcy: Routledge, DeGruyter, Peter Lang. Oprócz wydania dbamy także o promocję. Organizujemy spotkania autorskie z autorami wydawanych przez nas prac w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Niemczech i Austrii. W każdym z tych krajów jesteśmy w kontakcie z uczelniami i organizacjami pozarządowymi. Budujemy sieć kontaktów i wymiany poglądów. Wierzymy, tak samo jak Józef Mackiewicz, że tylko prawda jest ciekawa i że jest wiele osób na świecie, które są nią zainteresowane.
Sukcesy
Nasza działalność to nie tylko teoretyczne założenie, ale dumna lista bardzo ważnych sukcesów i konkretnych efektów naszych działań:
Konkursy gwarantujące jakość upowszechnianych prac
Do tej pory zorganizowaliśmy 8 edycji konkursu o Nagrodę im. Janusz Kurtyki
- ed. I: Przestrzeń między dwoma totalitaryzmami – dramat społeczeństwa i państwa polskiego w XX w.
- ed. II: Przestrzeń polskiej Niepodległości.
- ed. III: Polska: wojna i granice w XX w.
- ed. IV: Wobec systemu sowieckie go i ideologii komunistycznej.
- ed. V: Pakt Hitler-Stalin. Geneza i konsekwencje sojuszu niemiecko-sowieckiego.
- ed. VI: Armia Krajowa i postawy Polaków w latach II wojny światowej. Historia i dziedzictwo.
- ed. VII: W cieniu imperium. Imperialne obrazy Rosji i ZSRS w perspektywie polskiej.
- ed. VIII: Zanurzeni w przeszłości? Czynniki historyczne formujące współczesnych Polaków.
Książki wydawane globalnie, jedna za drugą
Co jednak najważniejsze, we współpracy z międzynarodowymi wydawcami udało nam się wydać i zagwarantować globalną dystrybucję pokaźnej liczby książek wybitnych polskich historyków, które zwyciężyły w konkursach o naszą Nagrodę. Prezentujemy je poniżej wraz z krótkimi opisami
- Wolsza T., Encounter with Katyn: The Wartime and Postwar Story of Poles Who Saw the Katyn Site in 1943, Janusz Kurtyka Foundation, Carolina Academic Press, Durham 2018, ss. 421, ISBN 978-1-5310-1537-4
Nagrodzona w 2017 roku książka Profesora Tadeusza Wolszy opowiada losy ponad 50 Polaków, którzy wizytowali miejsce Zbrodni Katyńskiej, a którzy po powrocie do Polski zmierzyć musieli się z szykanami i represjami najpierw Niemców, a potem komunistów.
- Chwalba A., Der Krieg der anderen. Die Polen und der Erste Weltkrieg 1914-1918, Peter Lang, Janusz Kurtyka Stiftung, Warschau 2021, ss. 442, ISBN 978-3631831281.
- Chwalba A., The People of Poland at War: 1914-1918, Peter Lang, Janusz Kurtyka Foundation, Warsaw 2021, ss. 426, ISBN 978-3631838457.
Zwycięska w II edycji Konkursu o Nagrodę im. Janusza Kurtyki praca opisuje w sposób kompleksowy historię ziem polskich podczas I Wojny Światowej. Co ciekawe, autor nie poprzestaje w niej wyłącznie na opisie przebiegu wojny czy wątkach politycznych, lecz w duchu antropologii historycznej sięga po wątki społeczne. Książka podejmuje problematykę życia codziennego, demoralizacji, czy społecznej aktywności kobiet.
- Markowski D. K., Zwei Aufstände. Die Schlacht um Lemberg 1918, Peter Lang, Janusz Kurtyka Stiftung, Warschau 2021, ss. 456, ISBN 978-3631829738.
- Markowski D. K., Lwów or L’viv? Two Uprisings in 1918, Peter Lang, Janusz Kurtyka Foundation, Warsaw 2021, ss. 412, ISBN 978-3631829721.
Nagrodzona w III edycji Konkursu o Nagrodę im. Janusza Kurtyki praca Doktora Markowskiego opowiada historię walk o Lwów pomiędzy Polakami i Ukraińcami w listopadzie 1918 r. Dzięki szerokiej bazie źródłowej, obiektywnej perspektywie i wyjątkowym umiejętnościom pisarskim, autor czyni to w sposób dotychczas niespotykany.
- Nowak A., Das vergessene Appeasement von 1920. Lloyd George, Lenin und Polen, De Gruyter, Oldenbourg 2024, ss. 398, ISBN 978-3-111-33188-1.
- Nowak A., The Forgotten Appeasement of 1920: Lloyd-George, Lenin and Poland, Routledge, London 2023, ss. 408, ISBN 978-1032434636.
Zwycięska w IV edycji konkursu o Nagrodę im. Janusza Kurtyki książka przedstawia rozgrywki dyplomatyczne, jakie toczono w 1920 r. wokół wojny polsko-bolszewickiej. Autor w ciekawy sposób kreśli stanowiska poszczególnych państw oraz wyjaśnia ich przyczyny, najszerzej analizując postawę Wielkiej Brytanii. Czyniąc to, wskazuje, że pojęcie appeasementu, używane do tej pory do nieco późniejszych postaw dążących do zaspokojenia terytorialnych apetytów Hitlera, może być śmiało stosowane także do postaw Brytyjczyków wobec nowo odrodzonej Polski na początku trzeciej dekady XX w.
- Benken P., The Mysterious Death of Jan „Anoda” Rodowicz, Peter Lang, Janusz Kurtyka Foundation, Warsaw 2023, ss. 280, ISBN 978-3-631-90854-9.
Praca dr. Przemysława Benkena jest case study historii życia i śmierci Jana Rodowicza pseudonim „Anoda”, przedstawiciela pokolenia Kolumbów, członka polskiej podziemnej organizacji niepodległościowej z okresu II wojny światowej. Było to pokolenie młodych ludzi, które musiało walczyć o wolność z dwoma zbrodniczymi totalitaryzmami: niemieckim i sowieckim. Autor, w oparciu o niewykorzystane dotąd źródła, przybliża czytelnikowi wszystkie hipotezy dotyczące tego zdarzenia.
- Materski W., Tsars, Soviets, Putin. A Study of Russia’s Politics of History, DeGruyter, Janusz Kurtyka Foundation, Warsaw 2025 ISBN: 9783111625164
- Materski W., Von alten und neuen Zaren. Russische Geschichtspolitik im Dienste der Kreml-Herrscher: Von Iwan III. bis Putin, Peter Lang, Janusz Kurtyka Foundation,
Książka prof. Materskiego stanowi syntezę polityki pamięci prowadzonej przez Rosję od XVI do XXI w. Pokazuje, że niezależnie od okresu historycznego, działania te zawsze stanowiły narzędzie do integracji ludności, wzmocnienia kultu przywódcy pielęgnowania postaw i zachowań społecznych pożądanych przez władców oraz do relatywizacji ich zbrodni i błędów.
- Dębski S., Between Berlin and Moscow. German-Soviet Relations in 1939-1941, DeGryter, Janusz Kurtyka Foundation
Praca Sławomira Dębskiego stanowi świetną rekonstrukcję wydarzeń od momentu zbliżenia niemiecko-sowieckiego w sierpniu 1939 r. aż do otwartej konfrontacji totalitaryzmów w czerwcu 1941 r. Autor odpowiada na kluczowe pytania odnośnie motywacji, jakimi kierowali się Hitler i Stalin, zmierzając do zawarcia porozumienia oraz dlaczego doszło do zerwania sojuszu.
Zachęcamy do zajrzenia na naszą stronę: fundacjakurtyki.pl, gdzie w zakładce „Publikacje” można znaleźć linki do wyżej wymienionych prac.
Dostępność w najważniejzych bibliotekach świata
Dzięki współpracy z globalnymi wydawcami wyżej wymienione prace dostępne są w bibliotekach całego świata, co dowodzi właściwego kierunku i skuteczności naszych działań. Poniżej prezentujemy dane co do ilości bibliotek, w których można znaleźć wydane przez nas i naszych partnerów książki:
- Wolsza 2018 - wersja papierowa dostępna w 71 bibliotekach na świecie
- Chwalba 2021 - wersja papierowa anglojęzyczna dostępna w 61 bibliotekach na świecie, e-book – dostępny w 61 bibliotekach na świecie
- Chwalba 2021, wersja papierowa niemieckojęzyczna dostępna w 32 bibliotekach na świecie, e-book dostępny w 32 bibliotekach na świecie
- Markowski 2021, wersja papierowa anglojęzyczna dostępna w 64 bibliotekach na świecie, ebook – dostępny w 64 bibliotekach na świecie
- Markowski 2021, wersja papierowa niemieckojęzyczna dostępna w 37 bibliotekach na świecie, e-book- dostępny w 37 bibliotekach na świecie
- Nowak 2023, wersja papierowa anglojęzyczna dostępna w 108 bibliotekach na świecie, e-book dostępny w 108 bibliotekach na świecie
- Benken 2023 wersja papierowa anglojęzyczna dostępna w 15 bibliotekach na świecie, e-book dostępny w 16 bibliotekach na świecie
- Nowak 2024, wersja papierowa niemieckojęzyczna dostępna w ponad 60 bibliotekach na świecie, e-book dostępny w ponad 60 bibliotekach na świecie
- Materski 2025 – e-book dostępny w 254 bibliotekach na świecie
(źródło: Worldcat)
Spotkania promocyjne
Skalę naszych działań dopełniają organizowane przez nas i naszych partnerów spotkania zagraniczna. Na koncie mamy blisko 30 spotkań promocyjnych we współpracy z takimi międzynarodowymi partnerami jak: University College London, Yale University, University St. Thomas Houston, Central Connecticut State University, University of Kansas, Universitaet Regensburg, Universitaet Bonn.
Ważne plany, trudny czas
Jak widać, poprzez ten ważny projekt od wielu lat systematycznie i konsekwentnie zwiększamy dostępność książek polskich historycznych na świecie. Robimy to profesjonalnie i skutecznie, czego dowodem są przedstawione powyżej książki i dane co do ich dostępności. Niestety, pomimo tego jak nasza praca jest ważna i potrzebna Polsce i jak skutecznie ją wykonujemy, nie możemy pozyskać dla niej wsparcia instytucji państwa polskiego ani polskich przedsiębiorców w wymiarze pozwalającym na jej kontynuację. Dlatego też zwracamy się do czytelników Kuryera Polskiego, którzy mogą wesprzeć projekt, o wpłaty na podtrzymanie tego projektu.
Państwa wsparcie może pomóc zachować ciągłość projektu i pomóc wydać kolejną przygotowaną książkę a mianowicie pracę Kościół wobec totalitaryzmów (1917–1989). Światowy katolicyzm i doświadczenie Polaków autorstwa prof. Pawła Skibińskiego. W swojej pracy prof. Skibiński rysuje szeroką panoramę ukazującą postawę Kościoła względem nazizmu i komunizmu na przestrzeni dekad.
Czyniąc to, poszukuje odpowiedzi na bardzo ważne pytania, czy chrześcijaństwo, a w szczególności przynależność do Kościoła Katolickiego determinowała sposób, w jaki zachowywali się ludzie skonfrontowani z totalitarnym złem. Co ważne, opowiedzenie tej historii stanowi doskonałą okazję do opowiedzenia światu na jej tle najnowszej historii Polski.
Jeśli zechcielibyście Państwo wesprzeć ten cel, prosimy o kierowanie wsparcia na nasze konto
Fundacja im. Janusza Kurtyki
Adres: ul. Wysłouchów 4/20, 30-611 Kraków
Nazwa banku: PKO Bank Polski
Numer konta: 46 1020 3378 0000 1702 0303 3305
SWIFT: BPKOPLPW
Z góry Państwu dziękujemy!
