Co wiemy o wpływie Polaków na kulturę amerykańską? Wymieniamy kilka nazwisk: Pola Negri, Helena Modrzejewska i na tym się kończy, ale gdyby się przyjrzeć uważnie to w wielonarodowej mozaice amerykańskiej kultury Polaków jest więcej niż byśmy się tego spodziewali. W tym artykule pragnę przybliżyć Państwu kolejną wielką amerykańską aktorkę polskiego pochodzenia- Gildę Grey, czyli Mariannę Michalską z Krakowa.
Gilda Gray (domena publiczna)
Marianna urodziła się w Krakowie 24 października 1901 roku. Rodzice Marianny Maksymilian i Wanda (z domu Kuraś) Michalscy wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych w 1909 roku osiedlając się w Milwaukee w Wisconsin, tam też znajdują się ich groby na cmentarzu Arlington w Greenfield (jednym z przedmieść Milwaukee). W wieku 15 lat Marianna została poślubiona przez Jana Góreckiego skrzypka koncertowego, który był synem przywódcy związkowego Marcina Góreckiego. Małżeństwo to jednak nie przetrwało długo i w 1923 doszło do rozwodu, a ich syn Martin Grey został później dyrygentem zespołu jazzowego i showmanem. Marianna bardzo lubiła śpiewać i zaczęła swoją karierę w barze „Cudahy Saloon” (Cudahy przedmieście Milwaukee), którego właścicielem był jej teść.
W „Cudahy Saloon” śpiewała i tańczyła „shimmy” i to właśnie jej przypisuje się wynalezienie tego amerykańskiego tańca. Po prostu, kiedy śpiewała poruszała się w bardzo charakterystyczny sposób i szybko pląs przerodził się w taniec. Już wkrótce wypatrzył młodą Mariannę Frank Westphal, mąż popularnej aktorki Shopie Tucker, kolejnej Polki o nazwisku swojsko brzmiącym Sonia Kalisz z Chicago. To właśnie Pani Tucker przekonała Mariannę do porzucenia niewymawialnego przez Amerykanów nazwiska, no i razem wymyśliły Gildę Grey. A potem całą Amerykę ogarnął szał shimmy. New York Times donosił, że w nowojorskim Saloon Johna Letzka's, Marianna zwróciła uwagę jednego z największych agentów ekstrawaganckiego impresario z Broadwayu Florenza Ziegfeld Jr. To ponoć on krzyknął do niej w trakcie jej występu: Jak się nazywa ten taniec? Odkrzyknęła mu: „"I'm shaking my chemise, that's what I am doing.” (tylko trzęsę moja halką i to wszystko co robię.)
Królowa "shimmy" (domena publiczna)
Szaleństwo shimmy ogarnęło całą Amerykę. Gilda Grey stała się najmodniejszym symbolem Ameryki lat 20 tych, o której pisał sam F. Scott Fitzgelald w Wielkim Gatsby.
Jednak prawdziwym marzeniem Marianny było Hollywood. Wyszła za mąż za Gaillard Boag swojego nowego agenta w 1923-1927 roku, potem wyszła za Hector Briceno De Saa (1934 - 1938) oraz krótko była żoną Jana Góreckiego, z którym miała syna Martina Greya.
Hollywood często rekrutował artystów brodwayowskich i tak też było z Marianną. Była piękną blondynką o wyrazistym pięknym głosie i doskonałą tancerką. Droga na szczyty po sukcesach w Nowym Yorku stała otworem. Jesse L. Lasky twórca Famous Players Lasky podpisał z nią kontrakt i zaczęło się. Spektakle rewiowe: Music Box Revue (1921), Ziegfeld Follies (1922), Devil Dancer Play (1927). Filmy: A Virtuous Vamp1919, Girl with the Jazz Heart 1921, Lawful Larceny 1923, Aloma of the South Seas1926, Cabaret 1927, Piccadilly1929, He Was Her Man 1931, The Great Ziegfeld 1936, Rose-Marie1936.
(Zdjęcie: domena publiczna)
W 1929 krach na giełdzie w Nowym Yorku powoduje, że Marianna traci cały swój majątek, obliczany wtedy na 4 miliony dolarów. Utrzymywała się jako tancerka w lokalnym klubie. Podnosi się z tego upadku, ale w 1931 doznaje ataku serca.
Marianna nie tylko wywarła ogromny wpływ na kulturę amerykańską, ale zawsze była związana z polskimi sprawami, uczestniczyła w wielu wspólnych propolskich akcjach z Kuryerem Polskim w Milwaukee, z którym zawsze utrzymywała żywe kontakty odwiedzając swoich rodziców w Milwaukee. Kuryer rewanżował się tym samym, donosząc o jej sukcesach. Podczas II wojny światowej włączała się w zbiórki charytatywne z których finansowano polskie wojsko i polskie sieroty. W 1953, Ralph Edwards wtedy najpopularniejszy dziennikarz w Stanach Zjednoczonych zrobił z Marianną specjalny program w swoim cyklu „This Is Your Life”. W trakcie zimnej wojny Marianna sprowadziła do Stanów Zjednoczonych 6 polskich obywateli i opłaciła ich edukację.
Gwiazda w Hollywood (Zdjęcie: domena publiczna)
22 grudnia 1959 Marianna przeszła drugi atak serca, z którym jednak nie wygrała Umarła w wieku 58 lat w swojej rezydencji w Kalifornii. Jest pochowana na cmentarzu Holy Cross w Culver City, Los Angeles County. Na chodniku przy 6620 Hollywood Blvd. znajduje się to, o czym marzy wielu artystów na całym świecie, przy tym adresie znajduje się gwiazda Gildy Grey- Marianny Michalskiej z Krakowa.
