Prawie każdy Polak i wiele osób ze świata medycyny, nauki, edukacji i kultury wie, czym jest Zakład dla Niewidomych w Laskach koło Warszawy, ale bardzo niewiele osób wie, komu zawdzięczmy jego powstanie. Zakład nosi imię Elzbiety Róży Czackiej, ale wkrótce zmieni nazwę na Błogosławionej Elżbiety Róży Czackiej, bowiem w uznaniu jej zasług zostanie ona przez Kościół Katolicki wyniesiona do grona błogosławionych. Uroczystości beatyfikacji Matki Elżbiety Czackiej odbęda się razem z uroczystościami beatyfikacji Prymasa Stefana Wyszyńskiego w Świątyni Opatrzności Bożej 12 września 2021 roku.
Matka Elżbieta Róża Czacka (Źródło: Wikipedia)
Róża Czacka urodziła się 22 października 1876 roku w Białej Cerkwi (obecnie Ukraina). Była spokrewniona z wieloma znakomitymi, patriotycznymi i religijnymi polskimi rodami: Czackich, Ledóchowskich, Potockich, Sapiechów, Branickich. Była szóstym z siedmiorga dzieci Zofii Ledóchowskiej i Feliksa Czackiego. Jej pradziadkiem był wybitny działacz epoki Oświecenia, członek KEN i załozyciel sławnego Liceum Krzemienieckiego, Tadeusz Czacki, a stryjem kardynał Włodzimierz Czacki, wybitny dyplomata watykański, osobisty sekretarz i nieoficjalny doradca papieża Piusa IX i nuncjusz papieski w Paryżu za pontyfikatu Leona XIII.
Róża odebrała staranne wykształcenie; znała wiele języków obcych ( francuski, angielski, niemiecki, rosyjski i łacinę), jeździła konno i znała podstawy ekonomii.
Od dzieciństwa miała problemy ze wzrokiem. Mimo wielkiej troski rodziców i wizyt w najlepszych ówczesnych klinikach okulistycznych, w wieku 22 lat całkowicie przestała widzieć. Nie przyjęła swego stanu zdrowia jako tragedii.
Róża Czacka około 1890 r. (Źródło: Wikipedia)
Przez kolejne dziesięć lat podróżowała po Europie (Francji, Austrii, Szwajcarii), uczyła się alfabetu Braille, a i poznawała metody pracy z niewidomymi. Głęboko wierzyła, że osoba niewidoma, otoczona właściwą opieką, może stać się samodzielną życiowo i pełnowartościową społecznie. Całkowicie poświęciła swoje życie dla ociemniałych. W 1910 roku w Warszawie, wyłącznie z własnych funduszy, założyła schronisko dla niewidomych, które rok póżniej przekształciło się w zatwierdzone przez rząd rosyjski Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi. Dzięki tej instytucji i osobistemu zaangażowaniu fundatorki powstały w latach 1911-1914 ochronka, szkoła powszechna, warsztaty, biblioteka brajlowska, oraz patronat obejmujący opieką na terenie miasta dorosłych niewidomych i ich rodziny.
Lata I wojny światowej Róża Czacka spędziła w Żytomierzu. Tam podjęła decyzję życia zakonnego i o powołaniu nowego zgromadzenia zakonnego, które służyłoby ludziom niewidomym.
W maju 1918 roku wróciła do Warszawy jako siostra zakonna Elżbieta i po uzyskaniu odpowiednich pozwoleń zorganizowała Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża.
W 1922 roku, dzięki otrzymanej od rodziny Antoniego Daszewskiego darowiźnie pięciu mórg ziemi w Laskach koło Warszawy, Matka Elżbieta rozpoczyna budowę ośrodka dla niewidomych i stopniowo przenosi do nowej siedziby istniejące już placówki dla niewidomych dzieci – szkołę i warsztaty. W Laskach powstaje też dom macierzysty Zgromadzenia. W okresie międzywojennym Laski kierowane przez Elzbietę Różę Czacką stają się nowoczesną placówką dającą niewidomym wychowankom wykształcenie podstawowe i zawodowe, pozwalające na samodzielne i niezależne finansowo życie, przywracające im ludzką godność. Ponadto Laski pełnią też miejscem spotkań dla młodej inteligencji, ośrodkiem duchowości franciszkańskiej, przyciągają ludzi poszukujących; są miejscem, gdzie cierpienie spowodowane brakiem wzroku, przyjmowane jest z męstwem i pogodą; gdzie na równych prawach współpracują ze sobą osoby niewidome, pracownicy świeccy i siostry zakonne. Siostra Elżbieta Róża Czacka blisko współpracuje z późniejszym prymasem Polski Stefanem Wyszyńskim i ks. Władysławem Korniłowiczem, a najbliższym jej doradcą stał się papież Pius XI .
Ks. Władysław Korniłowicz (Źródło: Wikipedia)
Ks. Korniłowicz odegrał w życiu Lasek wyjątkową rolę. Założył i kierował grupą dyskusyjną dla młodych pragnących pogłębić i ugruntować intelektualnie swoją wiarę. Członkowie jego „Kółka” spotykali się, aby wspólnie czytać książki o tematyce religijnej, rozmawiać i modlić się. Wkrótce wśród nich pojawiły się także osoby próbujące przełamać swoją obojętność wobec chrześcijaństwa. W zebraniach uczestniczyli literaci, artyści, dziennikarze, prawnicy, lekarze i filozofowie. Częstymi gośćmi byli m.in. Czesław Miłosz i Zofia Nałkowska.
Laski, kaplica Matki Bożej Anielskiej (Źródło: Wikipedia)
We wrześniu 1939 roku, w czasie bombardowania Warszawy, Matka Czacka została ranna w głowę i straciła oko. Po miesiącu leczenia wróciła do Lasek. Poprzez Ośrodek blisko współpracowała z Armią Krajową grupy Kampinos.
Podczas powstania warszawskiego, razem ze Stefanem Wyszyńskim, organizują pomoc dla walczących i szpital dla rannych powstańców. Po wojnie po powrocie do Lasek do 1950 roku kieruje odbudową zakładu.
W 1950 roku rozpoczyna się trwająca do śmierci choroba Róży Czackiej. Przekazała wtedy kierownictwo swojej następczyni, wspierając ją radą i modlitwą. Zmarła w opinii świętości 15 maja 1961 roku w Laskach i tam została pochowana. Uroczystości pogrzebowe prowadził kardynał Stefan Wyszyński, przyjaciel i duchowy współtwórca klimatu w Laskach.
Elżbieta Róża Czacka jest najdoskonalszym wzorem człowieczeństwa. Jest najlepszym przykładem realizacji idei chrześcijańskich w codziennym życiu społecznym i jednostkowym. Ona, jak nikt inny, zasługuje na najwyzsze uznanie wśród żywych i potommych i na wyróznienie przez Stwórcę mianem Bógosławionej. Jesteśmy dumni, że żyła wśród nas – Polaków.
